Ramazan Bayramı'nın 9 güne çıkarılmasıyla birlikte, çalışanlar arasında tatil planları ve mesai düzenlemeleri önem kazanmaya başladı. Bazı çalışanlar tatil için plan yaparken, bazıları ise bayram süresince işlerini sürdürmek zorunda kalacak. Ancak, bayramda çalışacak olanlar için bayram mesaisi uygulaması da gündeme geldi.

Ramazan Bayramı tatili, bu yıl kamu çalışanları için 1.5 günlük idari izinle birlikte 9 güne çıkarıldı. Özel sektörde de aynı süreli tatil imkanı sağlanıyor. Ancak, bayramda çalışacak olanlar için uygulanacak olan mesai düzenlemesi ve ödeme koşulları farklılık gösteriyor. Bayram günlerinde çalışanlara çift yevmiye ödeneceği biliniyor.

Başkan Recep Tayyip Erdoğan önümüzdeki Ramazan Bayramı tatilinin kamu çalışanları için 9 güne çıkartıldığını müjdeledi.
Buna göre 6 Nisan cumartesi başlayan tatil 15 Nisan Pazartesi'ne kadar devam edecek.

Arada yer alan 8 Nisan pazartesi tam gün ve 9 Nisan Salı yarım gün tüm kamu çalışanları idari izinli sayılacak. İdari izinli sayılan dönemde ücret ve diğer haklarında herhangi bir eksilme de olmayacak.

HAKLAR TAM VERİLİYOR

Hükümetin aldığı bu karar maalesef özel sektör çalışanlarını ilgilendirmiyor. Çünkü alınan karar ile kamu çalışanları 'idari izinli' sayılıyor. Dolayısıyla alınan bu karar, 'resmi tatil' ibaresi taşımıyor. Dolayısıyla 8 Nisan tam gün ve 9 Nisan yarım gün çalışma yapılacak.

Ancak özel sektörde de işveren isterse bu 1.5 günü ya da cumartesi çalışma varsa 3.5 günü idari izinle tatile ekleyebilir. Burada haklar tam verilecek. Yine çalışanlar isterlerse yıllık ücretli izinlerinden kullanarak 9 güne tamamlayabilir veya telafi çalışması şeklinde izin 9 güne çıkartılarak sonraki dönemde fazla mesai yapılabilir.

İdari izin ya da ücretli izin veya telefi çalışması yapılsa da işçilerin maaşlarından kesinti yapılamıyor. Ayrıca idari izinde yıllık izinden de düşülemiyor.

Çalışanların hakları tam olarak veriliyor. Bunun yanında bayram tatilinde yani resmi tatil olan 10-11-12 Nisan günleri ve 9 nisan öğleden sonra çalışma yapanlar açısından farklı haklar da doğuyor.

TAM YEVMİYE VERİLİR

Yasalarımızda dini ve milli bayramlar resmi tatil olarak kabul ediliyor. Böylece arefe günü ile birlikte Ramazan bayramı 3.5 gün resmi tatil olacak.

Resmi tatillerde işçilerin çalışma zorunluluğu yok. İşçilerin ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştırılabilmeleri için yazılı olarak onaylarının alınması ya da imzalanmış iş sözleşmesinde veya toplu iş sözleşmesinde çalışacakları yönünde bir hüküm olması gerekiyor.

Eğer işçiden yazılı onay alınmamışsa ya da sözleşmelerde bu yönde bir hüküm yoksa, işçi ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışmak zorunda değil.

Resmi tatillerde çalışmayan işçilere ücretlerinin tam olarak ödenmesi gerekiyor. Ancak birçok sektörde üretimin devam etmesi bakımından çalışma yapılması zorunlu.

Böyle durumlarda ise farklı bir ücretlendirme sistemi bulunuyor. Resmi tatil günlerinden çalışmayan işçiler maaşlarını tam alıyor. Bu günlerde çalışan işçilere ise her gün için ayrıca bir günlük ücret ödenmesi gerekiyor.

NASIL HESAPLANIYOR?

Aylık maaş alarak çalışan bir kişinin toplam brüt ücreti 30 güne bölünerek bir günlük ücret tutarı hesap ediliyor. Çıkan rakam ikiyle çarpılarak bayram çalışmasının ücreti bulunuyor.

Yani maaşı 30.000 lira olan bir işçinin günlük yevmiyesi 1000 lira olarak hesaplanıyor. Bu işçiye bayramda çalıştığı her gün için 1000 liraya ilaveten, ayrıca 1000 lira ödeniyor.

Bayramda çalıştığı gün için 1000 lira değil, 2000 lira alıyor. Bu işçi 3.5 gün bayramda çalışırsa kendisine fazladan 3.500 TL ödeniyor. Eğer bayram günü buna ilaveten mesai de yapmışsa, yani 7.5 saatten fazla çalışmışsa ve haftalık çalışma saati 45 saati aşmışsa her saat çalışması için de yüzde 50 fazlasıyla ücret ödeniyor.

Asgari ücretli bir işçiye 2024 yılı için günlük brüt 600.60 TL, net olarak da 566,75 TL ücret ödenmesi gerekiyor. Buna göre 3.5 gün Ramazan bayramında çalışan bir işçi toplamda brüt 2.102 TL, net olarak da 1.983 TL fazladan para almış olacak.
Normal yevmiyesi de olacağı için bu işçiye 3.5 gün için brüt 4.204 TL net olarak da 3.967 TL ödenmiş olacak.

GAZETECİLERİN ÖDEMESİ FARKLI

Bayramlarda çalışan sektörlerin başında medya geliyor.

Gazetecilerin bayramlarda çalışmaları, diğer işçilere göre farklı ücretlendiriliyor. Basın İş Kanunu'nda genel tatil ücreti kavramı bulunmuyor.

Bu yüzden de gazetecilerin çalışmaları tatil ücreti olarak değil fazla mesai olarak değerlendiriliyor.
Diğer işçiler bayram çalışmalarında tam yevmiye alırken, gazetecilerde bu yevmiye yarım olarak, yani fazla çalışma şeklinde uygulanıyor.

Günlük 1000 lira yevmiye alan bir işçi bayramda çalışınca 2000 lira alırken, gazeteci tam gün çalıştığında 1500 lira alıyor. Gazetecide fazla çalışma ücreti saate göre belirleniyor.

Dolayısıyla gazeteciler bayram günlerinde ya da resmi tatillerde kaç saat çalışmışlarsa o kadar saat ücretini yüzde 50 fazlasıyla alıyorlar.

İDARİ İZİN ÖZELİ KAPSAMAZ

Bayramlarda kamu çalışanları için verilen idari izinler özel sektörde mesai olarak nitelenmiyor.

Eğer işveren kendi inisiyatifiyle tatili uzatırsa bu durumda özel sektör çalışanları da idari izinli sayılıyor. Bayramlarda yapılan çalışmaların ücreti para olarak ödeniyor. Bu ödemelerin bir sonraki ücret ile birlikte verilmesi gerekiyor.

Bu çalışmalar yerine izin kullandırma gibi bir uygulama mevzuata aykırı kabul ediliyor.
O yüzden çalışan işçilere izin yerine paralarının ödenmesi gerekiyor. Bayramda çalışanlar fazladan yevmiye alırken, bir de fazla mesai yapmışlarsa, yani haftalık çalışma süresi 45 saati geçerse bu kez ayrıca fazla çalışma ücreti de alıyorlar.

Fazla mesailerin bir mali zorluk yoksa ödenmemesi işçiye haklı fesih ile tazminat alma hakkı da tanıyor. İş Kanunu'nun 24. Maddesi bu hakkı düzenliyor.